Breien en kraken.

Weer eens een gezellig avondje met de vrouwen van de breiclub. In het cultuurhuis in Middelfart. Dit keer met een lezing van Trine Eger Nielsen (op instagram: "@trineegern"). " "De wereld rond met mijn breinaalden". Zo leuk dat ze bijna twee maanden in New Zealand was om daar schapenwol te kopen en ideeën op te doen. Er waren veel foto's die ik herkende en ik voelde de sfeer van het land weer. Nooit geweten dat je naast autocampers ook een car-bed-auto kunt huren. Ideaal als je in je eentje rondreist. De achterbank van zo'n auto kan helemaal plat en daarop leg je een luchtbed. Omdat NZ fantastische campingplaatsen heeft hoef je bijna niks anders mee te nemen dan je persoonlijke spullen, een handdoek, een beker, een bord en bestek. Verder is alles voorhanden. The easy way.

Trine had heel veel wol en heel veel gebreide modellen meegebracht. Altijd leuk om te zien, te voelen en te schatten. Natuurlijk stak ik er wat van op qua techniek. Deze gebreide boord bijvoorbeeld, met herringstitches. 

Denemarken is een land vol breiende mensen. Er is zelfs een brei-festival en elk weekblad is voorzien van breipatronen. 

Wij hadden in iedere geval een interessante en gezellige avond.

Maar dan die nek van mij. Ik begon er toch veel last van te krijgen en oefeningen of massage hielpen niet. Dus op naar de chiropraktor die mij kneedde, kraakte en masserde. Vannacht werd ik wakker van de pijn, maar nu is die grotendeels weg. Maandag terugkomen, zei Anne. Dat doe ik dus maar ook al kosten die behandelingen je een rib uit je lijf beurs. Ik heb er baat bij en veel te lang gewacht zei diezelfde Anne. 

Voorjaar of?

Het is koud 's nachts. De sneeuw lag nog op de bedden in de groentetuin vanmorgen.

Brrrr.

Maar toen kwam de zon door!

Ik deed de boekhouding; de chef werkte nog wat in de werkplaats.

Twee kleinkinderen kwamen even langs en dan zet oma thee en koffie. Er is altijd wel wat te eten/snoepen hier. 

 Caroline had een afspraak met vriendinnen.

Morfar en Casper deelden muziekvideo's en weetjes. 

De sneeuw kwam nog even terug.

Maar nu schijnt de zon!

God weekend.

Over uitspraak gesproken.

Toen ik hier pas woonde vertelden sommigen dat ze op vakantie waren geweest op "Kuupern". Daar had ik nog nooit van gehoord, Kuupern....Toen leerde ik dat je de Y uitspreekt als UU. Vandaar dat Cypres Kuupern werd 🥴. Daar ben ik ooit op vakantie geweest.  Een fiets heet een cykel en dat spreek je uit als suukel. Behalve in Kopenhagen, daar zeggen ze siekel. Dan schudden de Jyden hun hoofd, die Kopenhagers toch. Maar eigenlijk ligt siekel dichter bij de Y-greque, n'est pas?

Een ander had een nieuwe auto gekocht, een fjæt. Wist ik veel dat de I vaak een J wordt en de goeie man een Fiat had gekocht. 

Ergo, de å, de æ en de ø zijn niet de moeilijkste letters uit de taal. 

Voordat de letter å in het alfabet kwam werd het geschreven met twee aa's. Veel ouderen spreken daarom een woord met twee aa's uit als å (uitspraak o). Tja, dan wordt de Maas een mås (achterwerk) en de Waal een wås (onzin). Daar gniffelden mijn kinderen om toen ze nog op school zaten; zij kenden immers de Nederlandse rivieren.

Die twee aa's komen voor bij meerdere plaatsnamen. Aarhus bijvoorbeeld, dat je nu niet meer schrijft als Århus maar Aarhus en ook Åbenrå veranderde in  Aabenraa. Iets gemakkelijker voor toeristen. En die zien we hier graag  👍.

Hoe kan ik het nu druk hebben?

Al deze etiketten moesten geknipt/op maat gesneden worden. Wij zijn een kleinschalig bedrijfje, dus alles gebeurt met de hand. 

Zoals vermeld reden wij zondag naar Odense, waar we koffie en een stuk heerlijke zelf- gebakken taart kregen.

Bijkletsen.

Philip is al een echte tienerboy. Nieuw kapsel, hang naar moderne kleding en wat er verder al bij hoort.

Alle drie zijn ze in behandeling bij een fysiotherapeut. Niks ernstigs gelukkig. Vokseværk (groeipijntjes) bij de ene, een overbelaste schouder van schoondochter en een achillespees, die even in de wattenmand ligt en moet herstellen voordat er in april een marathon gelopen wordt. Drie keer raden wie dat (weer) gaat doen. 

Hier rijden we naar huis ("op huis aan" op z'n brabants). Heerlijk dat het inmiddels tot ongeveer half zeven licht is.

's Maandags naar de gym. Het hoort er tegenwoordig gewoon bij. Vaste prik.

Ik ben er in een mum van tijd op de fiets. Het was een heel zonnige maar ijskoude dag.

We zijn met velen...mannen maar vooral vrouwen, de meesten hebben een grijze kruin. 

Een uur lang, oefeningen op muziek. Polsslag omhoog, rekken en strekken, met elastiek, op de mat...nou ja, je kent het wel. 

Ik hoop dat ik er lenig van blijf.

Later op dezelfde dag naar de huisarts voor mijn jaarlijkse contrôle. Gelukkig mankeer ik niks. Ja, wat ouderdomskwaaltjes maar tegen oud worden bestaat geen medicijn. Mooi uitzicht vanuit de wachtkamer nietwaar. 

Vandaag was het interval-wandelen. Ondanks de kou was er een redelijke opkomst. In het hele land was sneeuwstorm voorspelt. Vanmorgen reguleerde men dat en tenslotte bleek dat het alleen in het uiterste noorden van Jutland sneeuwde. Al het tevoorschijn gehaalde materieel kon weer in de garages worden geschoven en de kinderen in Noord Jutland konden genieten van een extra vrije dag omdat men gisteren besloten had om de scholen dicht te houden. 

 
Omdat de breiclub vanmiddag hier kwam bakte ik een drømmekage (droom-cake) en makronmuffins (muffins met bitterkoekjes).  De recepten staan in de rubriek "echt deens eten" voor wie wil.

Vanuit de keukendeur heb ik kijk op de (nog bijna) volle maan en vanaf de slaapkamer zie ik Mercurius en Venus. 

Morgen krijgt de chef een fiets-test op de hartafdeling en ik moet nodig de diepvries ontdooien. En vast nog veel andere huishoudelijke dingen doen.

Hulpmiddeltjes.

Hoeveel mensen hebben er niet een bril? En/of een leesbril als ze ouder worden? En wat denk je van een gehoorapparaat? Of steunzolen of....ga maar door. Maar het is een hele klus geweest om de chef over te halen om een rollator aan te schaffen. "Ik ben geen ouwe vent!" Ja, je bent het wel; net als ik een oudere dame ben. De rollator is er gekomen en vorige week ging hij mee naar Flensborg. Taratata.,.de lange wandelstraat door het centrum werd gehaald (met een koffiepauze halverwege). Da's lang geleden. In de gewone alledag heeft hij hem niet nodig en ook het fietsen gaat fantastisch. Maar zeg nu zelf, een beetje hulp af en toe kan een mens best gebruiken. (PS, nu de kogel door de kerk is heeft hij ook een aanvraag ingediend voor een handicap-parkeervergunning. De huisarts was het er helemaal mee eens).

Een ander hulpmiddeltje is een nieuw hoofdkussen. Deze keer is het voor mij, want ik heb in de  loop der jaren een ietwat scheve nek gekregen. Als ik 's morgens wakker werd was die nek echt stijf en pijnlijk. Vorige week op de beurs probeerde ik een ander kussen en dat lag me toch lekker. Tempur met memory schuim. Maar op de beurs kostte het rond de duizend kronen (135 euro) en dat vond ik echt veel te veel. Ik ging aan het googlen en kocht er eentje bij een webshop voor omgerekend een kleine 40 euro. Dag "speciale aanbiedingen" op de beurs.

Ik slaap heerlijk en van die scheve nek heb ik nu veel minder last. 

Om alles een beetje te vieren en de dag glans te geven gingen we gisteren eten bij Kim's. Vier gerechtjes samen delen en koffie met taart na. De chef nam crêpes met ijs.

Vanmorgen - jawel op zaterdag - nog een hele stapel etiketten gemaakt. Geprint, gesneden, geslist, nu nog fijnknippen en stapelen. 3600 stuks.  Dat doen we morgen of maandag . 

Vanmiddag kwam Sandra met de drie kleinkinderen en de chef  bakte "hindbærsnitter" Lekker. Zo fijn dat de volwassen kleinkinderen ook nog graag komen💝. Carl en ik speelden een paar partijtjes schaak.

En morgen gaan we eens kijken hoe het leven er bij staat in Odense.  

Hallo maart.

Maart is goed van start gegaan. Zon op beide dagen al begon de dag gisteren met mist en dat voelde ijzig koud aan. We stonden namelijk al vroeg in de ochtend buiten op de stoep te zingen.

"Det er så yndigt at følges ad, for to som gerne vil sammen være." 

"Het is zo mooi om elkaar te volgen, voor twee mensen die graag samen willen zijn. Dan is de vreugde dubbel zo groot en de de zorgen zijn half zo zwaar om te dragen. Ja, het is goed om samen te reizen, als de mantel bestaat uit liefde (kærlighed)".

Dit lied wordt altijd gezongen bij alle bruiloften, koperen, zilveren, gouden en meer..

Toen ik naar huis fietste, na de koffietafel scheen de zon. En 's middags zat ik lekker in het zonnetje op de bank te lezen.

De wagen die de recycleproducten ophaalde kwam langs. Een keer per maand worden hard en zacht plastic, blik, glas, karton, papier en lege melk/juice pakken afgehaald. We hoeven het maar in zakken aan de straat te zetten.

Ik kan je wel zeggen dat onze vuilnisbak (kliko), die een keer in de veertien dagen geleegd wordt, nog niet eens halv vol zit. (die vuilnisbak heeft twee vakken, een voor etensresten - weinig -  en een voor tjaa..bijna niks dus).

En vandaag!! HOERA! De chef was voor de laatste keer op controle bij de hartkliniek. Hij is nu goed ge-medicineerd, bloeddruk en pols zijn okay, de pacemaker schijnt zijn werk te doen; hij hoeft niet meer terug te komen!! Nou ja, nog een hart-scanning eind maart en een fiets-test, maar dat is gewoon om te zien welke belasting het hart aan kan.

De verdere controle, mischien maar een of twee keer per jaar, gaat via de huisarts.

Hartelijk dank aan Trine, de hart-verpleegkundige. Wat een compentente en lieve jonge vrouw. Dat klikte meteen, fijn, want de chef kan best een lastige patiënt zijn. Natuurlijk ook een bedankje aan de hele hartafdeling van Kolding sygehus.

Laat de zon maar schijnen!

De chef gooide de deur van de werkplaats open toen we weer thuis waren.

Nog even februari...

Het noorderlicht was gisteren en eergisteren te zien en nee, ik zag het niet want rond twaalven lig ik echt in bed. Het schijnt een spektaculair verschijnsel te zijn geweest, maar heel gek zou je de kleuren het beste kunnen zien door er een foto van te maken. Ergo, ik heb er eentje uit de krant geleend. Het licht staat niet stil maar vliegt als het ware door de lucht. Deze foto is genomen in noord Jutland.

Ik maakte de oven schoon; dat was hoognodig. Gelukkig gaat het vrij gemakkelijk met een oven-spray. De roosters kregen ook een beurt. Maar het is wel een klus om rugpijn van te krijgen..

Oh ja, de bedden werden ook verschoond en de ultimatieve vaardigheidsklus is toch wel een bed opmaken met een splitlaken. 

😅😅😅

En natuurlijk fietsten we de laatste twee middagen een eind in dat prachtige weer. Alhoewel je toch echt handschoenen en muts moest dragen. 

Voor kinderen heeft een strand iets magisch. Er is altijd wat te vinden en te pilken in het water. Voor ons is het ook een oase.

Wij gingen daarna koffie drinken om warm te worden. Ik zou hier uren kunnen zitten; in het zonnetje en kijken naar de voorbijgangers.

Morgen moet ik "vroeg" op, want om acht uur staan we met een man of tien uit ons koor op de stoep om te zingen voor een kroon-diamanten-bruidspaar. Eigenlijk heet het dat we "ze wakker zingen" maar ik vermoed dat ze allang op zijn.  Na het zingen krijgen we vast en zeker broodjes en koffie.

Ook een weerpraatje van mij: de zon komt op om 7.15 en gaat onder om 17.52. Het wordt hier dus eerder licht dan bij jullie, maar ook eerder donker. Dat halen we in in maart!

Uit het oog

Gisteren keken we binnen bij het kleine museum "Kellersminde" en ik was er de hele dag ietwat gedeprimeerd van. Niet over wat er te zien was maar meer van wat er lezen stond. De Kellerske instellingen zijn/waren een begrip in dit land. Net als overal ter wereld zijn en waren er mensen die buiten de norm vielen. Oftewel lichamelijk of geestelijk ziek, zonder vaste woon-en verblijfplaats, dieven, prosituees, doofstomme of gewoon "van lage afkomst" en verwaarloosd. Het Kellerske begon eigenlijk met het onderwijzen van dove- en slecht horende/sprekende kinderen. Er was een lange wachtlijst, omdat Johan Keller ervoor zorgde dat deze kinderen ook een vak of handwerk leerden. Johan stierf jong. Zijn broer Emil ging door met de "dovenschool" maar zijn zoon Christian Keller erfde de school voor "zwakzinnigen". Een optelling in het hele land vertelde dat er ook in Jutland behoefte was aan onderdak en scholing voor deze mensen. Christian vond dat frisse lucht het allebeste was voor deze "idioten" en omdat het moeilijk was om geschikte behuizing te vinden bouwde men nieuw. Op de mooiste plekken van het land. Met bos, strand, wei en water. Een ervan lag in Brejning bij Vejle. Het ligt er nog, maar is nu verbouwd tot een lux hotel.

Met de slagzin: 

"Ingen er pligtig til mere, end hans evner rækker."-"Niemand is verplicht om meer te geven dan zijn/haar capciteiten reiken" werd het idee gepresenteerd en na lang touwtrekken goedgekeurd door de toen heersende regering zodat er een enorme geldsom geleend kon worden. In juni 1899 kon de instelling in gebruik worden genomen en er woonden destijds 600 personen. Dit aantal werd vele malen verdubbeld in de volgende jaren.

MAAR in de 1920 en 30'er jaren opstond het begrip erfenis-hygiëne met het idee dat sociale competencer geërfd werden. 

De staat wilde een verspreiding verhinderen en en 1911 kocht Christian Keller het eilandje Livø, waar geesteszieke, zwakzinnige en criminele mannen naar toe werden gestuurd. Alles onder het hoedje van heropvoeding. 

In 1923 kwam er ook een vrouwenhuis, dit keer op het eiland Sprogø. Hier werden op de eerste plaats vrouwen aangebracht die een uitgesproken sexueel gedrag vertoonden. Men was bang voor geslachtsziekte en gedeformeerde kinderen. De vrouwen woonden hier gemiddeld zeven jaar en mochten slechts weg als ze toestemden in een sterilisatie....

Dit alles werd vol trots getoond aan de rest van Europa. Maar: 

Kijk eens op deze foto. Je kon worden aangebracht als je aan een van de volgende "afwijkingen" leed.

Zou jij dit kunnen zijn?

Schep je soms op?

Heb je ooit gelogen?

Ben je temperamentsvol

Heb je ooit een regel overtreden?

Ben je mentaal ziek?

Ben je homosexueel?

Is je IQ lager dan 70?

Ben je ooit van huis weggelopen?

Heb je ooit gestolen?

Ben je sexueel aktief?

Pas in 1989 werd de laatste racehygiënische wet opgeheven!

in 1980 werd de verantwoording voor geestelijk-en lichamelijk gehandicapten overgedragen van staat naar amt en gemeente en sinds 2006 is het alleen de gemeente die ervoor aansprakelijk is. 

In 1990 werd de instelling in Brejning gesloten.

Helaas leeft het begrip :HEROPVOEDING nog steeds op vele plaatsen. Wat is er veel ellende uit voortgekomen. Kindertjes uit Groenland die naar Denemarken moesten om de Deense cutuur en taal te leren en nooit meer terugkeerden, Indianen in Amerika en Canada verguisd, De Maories en Aboriginals, en ga maar door. Waarom zijn we toch zo bang (geweest) voor onbekende culturen?

Waarom denken we dat wij het het beste weten. Ogen, oren en geest open houden, daarvan wordt een mens wijzer.