Europa's schoonvader; Een royale geschiedenis.

De schoonvader van Europa. Deze titel kreeg koning Christiaan de negende. Hij regeerde van 1863 tot 1906. Hij groeide op als een van de jongere zonen van hertog Wilhelm van Sleeswijk-Holstein-Sønderborg-Glücksborg dat een zijlijntje was van het Deense koningshuis. Hij was via zijn moeder de achterkleinzoon van Frederik 5 en via zijn vader stamde hij in rechte lijn af van Christian 3. De hertogzoon kwam op de Deense  troon terecht omdat de oude koning geen "officiële" nazaten had achtergelaten en het blauwe bloed immers door zijn aderen stroomde.

Hij trouwde met Louise van Hessen-Kassel en zij kregen zes kinderen.

Frederik, Alexandra, Wilhelm, Dagmar, Thyra en Waldemar.

Vier van hen kwamen terecht op Europese tronen.

• De oudste zoon erfde de Deense troon als Frederik 8. 
• Alexandra trouwde med King Edward 7 en werd koningin van Engeland, 
• Dagmar werd keizerin van Rusland en nam de naam Maria Fjodorovna aan. Haar echtgenoot was Tsaar Alexander 3.  
• En Wilhelm werd gekozen tot  koning Georg 1 van Griekenland.

Prinses Thyra werd hertogin van Cumberland maar Waldemar bleef tot aan zijn dood een Deense prins. Hij wilde de troon van Bulgarije niet.

Alle kinderen van Christian 9. kregen zelf ook veel kinderen. Klik maar op de link ;-)

PS: Christians kleinzoon, prins Carl, werd later gekozen tot koning van Noorwegen en  prins Philip van Groot Brittanië was een van zijn achterkleinzonen.

PS2: Ik ben nog steeds geen royalist, maar het is natuurlijk wel een stukje geschiedenis.

Weinig over gehoord...weer wat geschiedenis.

Nee, inderdaad, over de geschiedenis van Denemarken en de andere Scandinavische landen is weinig bekend in Nederland. Het enige dat ik leerde op school (in de jaren 60) was dat Denemarken een vlak land was dat bevolkt werd door boeren en vissers. Door diverse tv series en films over vooral de vikingen is er heel wat veranderd. Plotsklaps werden ze "in". Nu waren vikingen niet allemaal van die brute vechtersbazen als de films je laten denken, maar feitelijk een heel geciviliseerd én geëmancipeerd volk.

Geschiedenis wordt altijd weer uitgebreid.

De moderne techniek heeft het nu mogelijk gemaakt om te zien wie de runen in de beroemde Runestenen bij "Kongernes" Jelling heeft gemaakt. 

Dat was namelijk Ravnunge Tue (Tue uit het geslacht Ravn)

"Ravnunge Tue hakt deze runen in opdracht van mijn koningin Thyra" staat er op de bronzen plaat. 

 Koningin Thyra (Thyra Dannebod werd ze later genoemd in de oorlog van 1864), de vrouw van Gorm de Oude en de moeder van Harald Blåtand. Het was haar verdienste dat ze allebei op de troon belandden. (PS, de Y spreek je uit als U in het Deens)

Het oudste koningspaar van het, destijds grote, rijk. Thyra stierf in het jaar 950 en de hoogste grafheuvel werd voor haar gemaakt.

Voor zover bekend gaf Thyra de opdracht voor vier runestenen, de grote en de kleine Jellingsteen, eentje die in Læborg staat en de vierde steen in Bække, allemaal in Zuid Jutland. Omdat een runesteen een machtsymbool is wijst alles erop dat ze een enorme invloed had. Zeer waarschijnlijk was het Thyra die een groot grondbezit én de centen had. Deze macht bracht ze mee in haar huwelijk met Gorm den Gamle.

Niet alleen in Denemarken maar ook in Zweden staan meerdere runestenen. Harald Blåtand verenigde destijds Zweden en Denemarken. Maar de grootste steen is toch die in Jelling staat. Veel vikingen beheersten de kunst van het lezen van runen. Ook daarop wijst de geschiedenis ons. De vikingvrouwen stonden op gelijke voet met de mannen; toen al ;))

Harald Blåtand bekeerde de Denen tot het Christendom. Wedden dat het toen bergaf ging met de emancipatie ;-(). Die achterstand hebben we eindelijk bijna ingehaald.

Der er et yndigt land..Een beetje geschiedenis.

Der er et yndigt land (er ligt een lieflijk land) is de eerste regel van het Deense volkslied. Lieflijk, "hyggelig", gezellig; al die mooie woorden voor dit kleine landje. Tja, als een groot land alles verliest dan moet je anders gaan denken. 

Want ooit was Denemarken een groot land.

Van 1397 tot 1523 bestond de Kalmar-unie. Een unie tussen de koninkrijken Denemarken, Noorwegen en Zweden. Daaronder hoorden ook Finland, IJsland, Groenland, de Farøerne, de Orkney- en de Shetlandseilanden.

De architect van de unie was koningin Margrethe de eerste. Ze was koningin van Denemarken, Noorwegen en Zweden (Finland hoorde bij Zweden).

De Kalmar-unie begon in 1448 uit elkaar te vallen omdat de Zweedse landheren en grootgrond bezitters ontevreden waren over de positie van Zweden. Dat mondde uit in een heleboel veldslagen wat er uiteindelijk toe leidde dat Zweden zich in 1553 zelfstandig verklaarde en de rebelse landheer Gustav Vasa tot koning koos. Noorwegen en Denemarken bleven tot 1814 samen in een unie.

(Daarom vieren Zweden en Noorwegen "nationaal-dagen", de verjaardagen van hun land. Dat doet Denemarken niet, want ondanks alles heeft het nooit aan een ander land toegehoord. Nederland ook niet, maar België wel).

In 1643 besloot het Zweedse parlement om Denemarken aan te vallen omdat ze de Deense provincies in Zuid-Zweden wilden veroveren en zodoende de macht over de Oostzee te krijgen. De "Hollanders" steunden Zweden, want dan zou de Oostzee niet langer een binnenwater zijn en de scheepsvaart zou  geen tol meer hoeven te betalen! Oorlog weer verloren! In 1658 moest Denemarken de provincies Skåne, Halland en Blekinge afstaan aan de Zweden.

En ja, daar kwam Napoleon. Oef, Denemarken hield met de Fransen, de Zweden met Engeland. Foutje! Bij het ondertekenen van de vrede van Kiel werd Noorwegen in 1814 aan Zweden toegewezen.

Alweer een veldslag: de oorlog van 1864. Nu in het zuiden van het land. De Sleeswijkse oorlog, met Denemarken aan de ene kant en Oostenrijk/Pruisen aan de andere. Het nationalisme stak zijn kop op in heel Europa. Wie hoort bij wie - wie spreekt dezelfde taal- wie hebben dezelfde gewoontes en tradities. Deze oorlog eindigde in een totaal verlies voor Denemarken en de hertogdommen Sleeswijk, Holsteen en Lauenborg gingen naar het Duitse keizerrijk dat in 1871 onstaan was. Adios. 

 Nou ja, iets meer dan 100 jaar geleden stemde Noord Sleeswijk dat ze toch het liefste bij Denemarken wilden horen en nu loopt de grens tussen Aabenraa en Flensborg. 

"Men moet een grens trekken, maar waar moet die liggen; ten zuiden voor Flensborg, bij Kiel of bij Aabenraa? Ongeacht waar hij loopt staat er veel op spel, want in onze harten weten we waar we bij horen". Dat zingt Sigurd. 

En zo onstond er een klein landje, dat nergens groot in is. Maar we hebben HYGGE ;-) Daar zijn we het beste in! (je moet toch iets, nietwaar)

Ietwat Deense geschiedenis

Vandaag wordt de bevrijding van Bornholm gevierd. Bijna een jaar later dan de rest van Denemarken - en heel Europa - bevrijd werd. En dat lag en ligt natuurlijk aan de ligging van het eiland Bornholm, het meest oostelijk gelegen Deense eiland. De ligging was belangrijk tijdens WW2. Midden in de Oostzee, ten noorden van Duitsland en Polen. Toen alle troepen werden overgegeven aan Montgomery in mei 1945 moesten de Duitsers vluchten. De Russen drongen op vanuit het oosten, dus vluchten naar het westen was de enige mogelijkheid. De Duitse generaal von Kampfz wilde zo lang mogelijk Bornholm behouden om de Duisters de mogelijkheid tot ontsnappen te bieden. Toen bombardeerden de Russen het eiland en bezetten het zelf. Pas in 1946 konden de Denen in onderhandeling gaan met de Russen en werd Bornholm bevrijd op 5 april. Dat is vandaag precies 75 jaar geleden en dat wordt - op coronawijze - gevierd.

Mooi Bornholm - solskins-øen wordt het genoemd, het zonnige eiland.

Onder de labels links kun je meer zien van onze vakantie op Bornholm.

Tweede Paasdag vandaag.

Het raam op de overloop was bedekt met sneeuw.

Buiten kijkend zag het er zo uit in de achtertuin.

April doet wat hij wil.

Ik las een leuk verhaaltje bij een van mijn Deense medebloggers Randiglensbo.dk waarin verklaard wordt waarom het weer in April zo grillig is.

Volgens een oud verhaal was het namelijk zo dat in de tijd dat het weer verdeeld werd over de verschillende maanden, April te laat kwam of overgeslagen was. Oei, wat nu te doen. De oplossing was dat alle maanden een klein beetje van hun eigen weer afgaven en daarom is het weer van April zo veranderlijk.

Dan weet je dit ook weer 😊

Wij waren uitgenodigd voor de lunch bij zoonlief en familie. En zo komen we te praten over de boeken die we lezen en gelezen hebben. Zij hebben een kast, nee twee kasten vol met boeken om U tegen te zeggen. 

Ik leende deze twee, Morten Pape, een Deense roman- en manuscript schrijver en een boekje in het Engels ( van een Chinese schrijver).

 Ik moet m'n taal toch bijhouden, nietwaar. 

Op de paastafel stond ook een cake gebakken in de vorm van een paaslam. De vorm is nog van Ivona's grootmoeder geweest. In Bosnië was het gebruikelijk om met Pasen een paaslam te bakken en deze koek had haar zwager Martin, die kok is gebakken. Hij is degene die de vorm overgenomen heeft. Lekkere cake, die doorkruid is met fijngehakte noten, wat men veel gebruikt in de Balkanlanden.

Natuurlijk sloegen we ook de gekookte en gekleurde eieren tegen elkaar. 

Wie won kreeg het ei. 

De laatste foto gaat over de verkiezingen in Groenland. Het laatste debat vindt vanavond plaats. Groenland maakt deel uit van het koninkrijk Denemarken, maar is wel zelfstandig. Het gaat er altijd om of ze zich geheel willen afscheiden of niet. De grote machten, USA en Rusland hebben grote interesses in Groenland. Ook Australie wil boren want er zit uranium in de bodem. De Noord-West passage, die door de klimaatveranderingen open ligt is belangrijk voor de scheepsvaart. Kortom, het eiland /bijna continent aan de Noordpool is een belangrijke rol gaan spelen in de wereldorde. We wachten af .....

Ietsie pietsie uit de oude doos.

Legoland bestaat vandaag 50 jaar.

De 7 juni 1968 sloeg het park voor de eerste keer de poorten op. Destijds was het 50 hectaren groot, vandaag de dag bijna vijf maal zo veel.

En dat allemaal omdat er zoveel bezoekers de fabrieken wilden zien.....

"Dan bouwen we toch wat huisjes...dan kunnen ze daar komen kijken", zei de man. En zo gebeurde het! Het ontstaan van Legoland.

Legoland in 1968 en

 Legoland nu.

Een ander leuk historisch feitje is het "Sunnejyske kaffebord".

In 1864 verloor Denemarken heel Sønderjylland aan de Pruisen.

Rond de eeuwwisseling  1899/1900 waren de Sønderjyden erg ontevreden met het feit dat ze niet meer bij Denemarken hoorden en begonnen zich te verzamelen in kroegen en café's.

De Pruisen verboden dat.

Maar een koffietafel konden ze niet verbieden.

Deze koffie-kransjes werden steeds uitgebreider; een ieder kwam met gebak en wilde graag de anderen overtroeven.

In 1920 kregen de Noord Sleeswijkers de kans om te stemmen .

Bij Duitsland blijven of toch maar Deens. Heel Sønderjylland stemde zich Deens.

Toen waren de koffietafels niet meer nodig.

Maar ze zijn nooit verdwenen en hebben nu - als toerist-attractie - een soort wedergeboorte.

Te beginnen met boller (broodjes) dik besmeerd met boter .

Dan een gistbrood met sukade en kardemom.

Hierna komen de cakes.

Eerst de ietwat droge en daarna de vette.

Pladekage, honningkage of søsterkage, sandkage med creme eller roulade.

Nu komen de taarten.

Stribetorten, brødtorten og svesketorten met slagroom.

Daarna een flødekage of een napoleonskage.

En een vijfde kop koffie.

Dan gaan we door naar de koekjes.

Gode råd, fedtkager (witte en bruine), klejner, brunkager en knepkager.

Mocht je ooit hier in de buurt komen en als je een lekkerbekje bent, dan kun je je aanmelden bij

Gram Slot.

Hier krijg  je zeven zachte, zeven droge en zeven harde soorten gebak.

Geheel volgens de traditie.