Over dingen en doetjes in Denemarken.

zondag 28 april 2019

De Malthusische Val (Thomas Robert Malthus (1766-1834).
De theorie van Malthus was dat "een overvloed van ressources altijd leidt tot een bevolkingsaanwas"
.
In plaats van te zorgen dat de ressources toeslaan voor het in stand houden van een hoge levensstandaard wil een samenleving altijd streven naar groei, wat er weer voor zorgt dat de ressources uitgeput raken.

"The power of population is indefinitely greater than the power in the Earth to produce subsitence for Man"
Het vermogen van de mens tot bevolkingsgroei is onbegrensd veel groter dan het vermogen van de aarde om voor de mens een bestaan te produceren"



Dat was het onderliggende thema voor de musical.

Door grote droogte is het water bijna op, en daarom moeten de mensen betalen om naar de wc te gaan. Daar zit natuurlijk een bedrijf achter dat er alleen maar op uit is zoveel mogelijk winst te maken, wat weer tot opstand voert. Wie de regels overtreedt wordt afgevoerd naar Urinetown, waar we ervaren dat men van een wolkenkrabber naar beneden wordt gegooid. Als de rebellen "winnen" tja...dan duurt het niet lang voordat zij alle waterressources hebben gebruikt...

Een leuke, vlotte, springlevende musical. Fantastische choreografie, fantastisch orkest, Een tien met een griffel! 



Het programma was gedrukt op wc-papier!



donderdag 25 april 2019

Het beste van de zomer.

Voor mij is het beste van de zomer dat ik heerlijk op blote voeten kan lopen! Geen afzakkende sokjes, geen ingeklemde voeten, geen dozijnen schoenen in de gang; lekker op blote voeten door het huis, op het terras en in de  tuin!



Buiten eten; ook zo fijn. Vandaag kwam het er niet van. Te veel wind uit het oosten... We zaten na het werk nog wel even daar om iets fris te drinken.
Ik had mijn kleindochter als voorjaars-schoonmaak-hulp. Lekker de hele keuken een hele goeie beurt gegeven, Daarna nam ze ook de glazenkast in de kamer even onder handen!


Het kan er weer een tijdje tegen..
Dat is maar goed ook, want zo hing er vanochtend slechts een order op het prikbord, nu liggen er drie flinke opdrachten!
En ik ben er slechts twee dagen volgende week; ik ga woensdag een week naar Odense om huis te houden en op te passen.




woensdag 24 april 2019

Nog even wat paasfoto's.

Eitje tik. Wie wint heeft er weer een ei bij!
Paaslunch bij Jeff en Ivona.





maandag 22 april 2019

Wat moet dat vreselijk zijn!


Daar ga je dan; op vakantie met je vrouw en je vier kinderen. 
Naar Sri-Lanka omdat het daar zo mooi is en omdat het kan. 
En dan worden er bommen opgeblazen, zodat je ineens drie kinderen verliest! Niet door een ongeluk, niet vanwege een natuur-catastrofe, maar omdat er mensen zijn die zo fanatiek andere mensen om zeep wilden helpen. Wat een ellende, wat een woede, wat een ravage en vooral een niet te begrijpen verdriet.

Anders, de naam van de vader. Ik heb hem lang geleden ooit gearrangeerd als speaker op een van onze talrijke cursussen. Een aardige man met veel ideeën, visioenen en vol werklust. Hij was toen nog niet zo lang bezig met het opbouwen van "zijn" imperium: Bestseller! Ja inderdaad, daar waar de merken Only, Vero Moda, Jack&Jones, Pieces, Vila en nog een paar meer thuis horen. Een man en vrouw die flink wat geld ermee verdienden....
Ik denk dat ze álles zouden willen opgeven voor het leven van hun kinderen. 

Vreselijk dat er mensen zijn die anderen dit kunnen aandoen!

zaterdag 20 april 2019

Paasdagen

Vroeger, toen ik nog op de katholieke lagere school zat waren de dagen in "de stille week" voor Pasen saai en een beetje triest. Witte Donderdag gingen we naar de kerk om "Het laatste avondmaal" te vieren, Goede Vrijdag zaten we weer in de kerk want kwart voor drie begon de "Statie" waar elke statie (schilderij van de lijdensweg van Christus) in de kerk bezocht en het verhaal erbij verteld werd. 
Dat waren lange "zittingen". Poeha! Paaszaterdag was een dag van boodschappen doen en schoonmaken en soep trekken en eten voorbereiden en..en..om alles klaar te hebben voor Pasen. Met Pasen mochten de snoeptrommeltjes worden opengemaakt! En we kregen onze nieuwe kleren aan en hadden eindelijk paasvakantie.


Zo is het (gelukkig) al lang niet meer! 


In Nederland is er Paaspop; en de Passion en zijn er lange files....

Hier in Denemarken zijn de dagen van "de stille week" (van Palmzondag tot tweede paasdag) schoolvrije dagen en vandaar dat ook veel mensen vakantiedagen opnemen. Vanaf (witte) donderdag zijn het dagen gevuld met bezoek, paas-lunches, koffie met iets lekkers erbij en als het mooi weer is - net als nu - de paden op de lanen in. De boten worden te water gelaten, de eerste durvers gaan zwemmen of pootjebaden, overal zie je fietsers, campers, vissers en wandelaars.
Het land ontwaakt; de stad wordt wakker en in gebruik genomen.


De tentjes aan de haven gaan weer open

Voor het bezoek donderdag bakte ik broodjes, kaneelsnegle en een cake

De vrijdag gasten kregen lam, quiche, room-aardappels en citroenbavarois 

De eerste milkshake dit jaar

Lunchen op ons terras voor het huis

Aarde voor in de kas en de perken

Fietsen over "Fælleden" en langs het strand
De Lillebælt - met het eiland Fyn aan de overkant.


Daarom, op z'n Brabants:
Zalig Pasen


woensdag 17 april 2019

Tirpitz


In deze dagen waar de verschrikkingen (en overwinningen) van de tweede wereldoorlog overal in Europa herdacht worden blijf ik ook even hiermee  bezig.
Wij bezochten het museum Tirpitz bij Blaavand, in het zuidwesten van Jutland. Een badplaats; een toeristische plakpleister en sinds 2016 verrijkt met een bunker-museum.
Een van de vele bunkers die de Duitsers aan de kust plaatsten. Deze kreeg de naam Tirpitz en zo heet het eromheengebouwde museum nu ook (overigens ontworpen door een van de beroemde Deense architecten Bjarke Ingels).

Het was druk, mede doordat het hier schoolvakantie is, er waren veel Duitse toeristen en er was een speciale tentoonstelling over de vele mijnen die tijdens de oorlog aan de kust geplaatst werden.



De laatste landmijn werd tot springen gebracht de 3. juni 2012!!!
Eindelijk kon het laatste stuk prikkeldraad verwijderd worden.

In totaal hadden de Duitsers 1.400.000 landmijnen langs de Deense kust geplaatst. "Ordnung muss sein", daarom werden er tekeningen van de placeringen gemaakt. Tamelijk precieze tekeningen, wat het opruimen toch iets minder gevaarlijk maakte.
Maar op het laatst liep dat plan in de soep en op de landtong Skallingen bij Blaavandshuk werden de mijnen zonder enig plan de grond in gestopt. 
Toen de oorlog voorbij was werden de Duitse soldaten die nog hier in het land zaten gedwongen om deze mijnen op te ruimen. 2500 Duitse soldaten werden hiervoor ingezet, 150 misten hierbij hun leven en 400 werden meer of minder zwaar gewond. Deze opruiming vond plaats vanaf de 5. mei 1945 tot de 1. oktober 1945. Daar er geen tekening bestond van de mijnen op Skallingen werd dit gebied afgezet met prikkeldraad en waarschuwingsborden voor minstens 20 jaar. Verboden toegang! Men vermoedde dat de mijnen tegen die tijd zo verroest zouden zijn dat ze niet meer konden ontploffen. Die versperring bleef er veel langer dan 20 jaar. Pas in het jaar 2006 begon de opruiming. De laatste mijn (misschien de laatste- je weet maar nooit) verdween in 2012.

De "achteringang" van het museum

Het was druk (voor Deense begrippen)

Scheve lijnen; trap af naar de zalen

Kaart over de landmijnen die opgetekend waren

Het museum ligt midden in de duinen, "klitterne" noemen we die hier.
Een zandweg tussen de duinen door voert ons terug naar de parkeerplaats.
Mooi hier! We zagen zelfs een adder over het pad kronkelen.

Klitterne langs de kust.


maandag 15 april 2019

Vlinderkweek.


Dit had ik nog nooit gezien. Een kas waar cocons in rijtjes hangen. Langzaamaan kruipen de vlinders uit hun cocons.
's Avonds gaan de deurtjes open en zweven de nieuwe vlinders het tropisch oerwoud in "Zuid Amerika" in Randers Regnskov.





zaterdag 13 april 2019

Kartoffelmad med rodchips.

Sneetje roggebrood met aardappel en groentechips.


Kijk, je hebt smørrebrød en smørrebrød. Met gebakken vis, gemarineerde vis, met zalm en garnalen, met ei, met roastbeef, met paté met...van alles en nog wat.

Maar het lekkerste vindt mijn dochter die met schijfjes lichtgekookte nieuwe aardappeltjes/krieltjes.

Die gekke Denen; die leggen ook van alles op een sneetje roggebrood. Maar dit smaakt echt uitstekend (en het is nog gezond ook).

Je hebt nodig:

2 rode bieten
2 aardperen /jordskokker noemen we ze hier.  Kan misschien ook knolselderie zijn? Of schorseneren? 
Rapsolie = koolzaadolie (of zonnebloemolie)
zout en peper
4 eetlepels mayonaise
8 eetlepels skyr of crème fraîche of yoghurt... 
Peterselie en bieslook
4 sneetjes roggebrood (niet dat zoete!)
4 blaadjes sla
8 aardappels

En je maakt het zo:

Zet de oven op 200 graden. Schil en snijd de wortelvruchten in heel dunne schijfjes. 40 schijfjes rode biet en 16 schijfjes aardpeer. Leg de schijfjes op een bakplaat met bakpapier en besmeer ze met olie aan beide zijden. Kruid met zout en peper en bak ze 10 minuten.

De schijfjes moeten goudbruin zijn en een beetje opgekruld aan de kantjes. Leg ze op vetzuigend papier om af te koelen en knapperig te worden. 

Roer mayonaise, crème fraîche, de fijngesneden kruiden met wat zout en peper onder elkaar.

Leg een blaadje sla op elk van de 4 sneetjes roggebrood met daarop de schijfjes aardappel, de crème en de chips.

Lekker als er nieuwe aardappeltjes zijn!!

(PS, wil je het eenvoudiger hebben? Dan laat je die groentechips gewoon weg ;-))



vrijdag 12 april 2019

Sterren

Er worden sterren uitgedeeld. Bij restaurants, hotels, musicals en films.
Wij gingen gisteren naar een Deens/Zweedse CO-productie; de film Dronningen. Zo eentje die alle filmcritici in zwijmen laat vallen,  en die ze beoordelen met heel veel sterren en schone lofzang.
Hij zit in het "Bioscoop pakket" en we gingen hem gisteren maar eens bekijken.
Josses - om bij in slaap te vallen! (dat overkwam de chef twee keer; ik had ook zware oogleden hoor).
En hoe verder het scenario liep, des te meer psychisch melancholisch de film werd. 
We zijn weer terug bij af, nadat juist Deense films hoog scoorden op het internationale filmterrein. 
Waarom weer zo'n "zwaar op de hand film???



Nee, dan liever de serie "Badehotellet" of "Sygeplejeskolen".
Afgekraakt door de media, erg geliefd bij de kijkers. 
De serie "Badehotellet" is zelfs verkocht aan de VS.


Maar aangezien jullie ze alle drie niet kunnen beoordelen in Nederland zal ik maar ophouden met "mekkeren".

dinsdag 9 april 2019

De negende april.

Ik hoorde het toen ik de radio aanzette vanmorgen.
Er werd "Kringsat af Fjender" gespeeld; Omringt door Vijanden.
De negende april 1940 werd Denemarken overvallen door de Duitsers. 
Kleine groeperingen hielden stand, totdat de regering zich overgaf.
De bezetters zeiden dat er niets met de Denen zou gebeuren als ze zich maar koest hielden. Dit land werd bezet om de Noord-en Oostzee te beheersen en de levering van staal uit Zweden te waarborgen. 

Een klein land, slechts een stapsteentje voor de Duitsers .... 

Het was vooral moeilijk voor de Duitse Minderheid. Na de Eerste Wereldoorlog werden er nieuwe grenzen gelegd en de bevolking in Holstein en Sleeswijk mochten kiezen of ze bij Duitsland of bij Denemarken wilden horen. Holstein koos voor Duitsland; de Sleeswijkers kozen Denemarken. Vandaar dat er zowel Duitse als Deense minderheden waren. De Duitse minderheid had het moeilijk in 1940. Men verbond hen met de overmacht! Plotseling werden buren vijanden ook al hadden deze mensen gekozen voor de Deense nationaliteit.

De hele westkust van het land werd volgestouwd met mijnen en bunkers; Ze liggen er nog, die bunkers!

Na een paar jaar werd het teveel voor de Denen. Er werd massaal weerstand geboden, de regering dook onder en de Joden werden door vissers overgevaren naar Zweden.

Een andere geschiedenis dan de Nederlandse.
Lang geleden; nooit vergeten.



Het lied is geschreven in  1936 door de Noorse componist Johan Nordahl Grieg (ver verwant aan de beroemde Edward Grieg). Hij schreef het toen de burgeroorlog in Spanje in aanmars was.

Het laatste couplet luidt als volgt:


Dette er løftet vort fra bror til bror:             
Dit is onze belofte van broer aan broer

"Vi skal bli' gode mod menneskenes jord 
" Wij willen goed zijn voor mens en aarde
                                                                
Vi vil ta' vare på skønheden, varmen  
Wij zullen op de schoonheid, de warmte passen                                                                                                                      
Som om vi bar et barn varsomt på armen"    
Als een kind dat wij voorzichtig op de arm dragen"                                                                                               .

zondag 7 april 2019

Mannen-ziek-zijn.

Ik heb hem aangestoken, beweert de chef. En het zal inderdaad wel zo zijn. Hij kwam gisterenmorgen beroerd uit bed. Overal pijn, rug, heup, hoofd en snip-verkouden.
Mannen zijn altijd erger ziek dan vrouwen, nietwaar??!

Maar....we reden toch "even" de grens over om bij Scandinavian Park limonade te halen. En een klein beetje snoepgoed. Normaal gesproken gaan we dan even Flensburg in. Of rijden naar Handewitt met het kleine winkelplein. Nee, dat zat er niet in. Geen gewandel door de straatjes of over het plein. 

Maar ziek zijn kun je overal en in bed gaan liggen is ook geen optie. Dus reed ik naar Haderslev waar ik in geen eeuwigheden geweest ben. De chef viel geregeld in slaap in de auto; het was lekker weer. 

Ook in Haderslev is het oude havenfront volgebouwd met "flats-met-uitzicht" - saai dus. We aten ons meegebrachte brood op en zaten even in het zonnetje.




Over de binnenwegen reden we noordwaarts. Zo heerlijk rustig; geen kip op de weg. We reden door plaatsjes (gehuchten) waar ik nooit van gehoord had. We reden naar Avnø Vig waar ik anemoontjes plukte.



 In Hejlsminde kochten we een ijsje (dat gaat er meestal wel in als je verkouden bent) voordat we terug naar huis reden. 



Vandaag maakte ik een flinke wandeling. Het is heerlijk weer. Zon en geen wind. De beukenheggen en bomen springen uit; da's heel belangrijk in dit land dat "står med brede bøge" - vol met beukenbomen staat - in ieder geval hier langs de oostkust van Jutland. Nog even een foto van het lelijke eendje dat een jonge zwaan is geworden.


Sandra en Casper zitten in New York. Met school!
Casper als leerling en Sandra als leraar.

Jeff en Ivona gaan over drie weken heen.
Dan ga ik een weekje in hun huis wonen. Ook leuk!

En ik? Ik was 45 jaar geleden in New York! Waar blijft de tijd. New York zal veranderd zijn. Ik was er voordat de TwinTowers gebouwd werden - nu zijn ze weg - vernietigd.
Destijds waren er ook niet zoveel toeristen. Vliegen was duur.
Maar ik vond het opzienbarend dat New York er precies zo uitzag als je op de Amerikaanse films kunt zien. "Made on location".






vrijdag 5 april 2019

Rødgrød med fløde.

Kijk eens, dít is nou een echt Deens gerecht: Rødgrød med Fløde.
Dat laten de Denen alle buitenlanders uitspreken, want je breekt er je tong over. Net zoals Nederlanders de Duitsers uitdagen om - met de scherpe Hollandse G - te zeggen : Ik heb m'n schoenen in Scheveningen achtergelaten".
Je spreekt "rødgrød med fløde" ongeveer uit als: reugreu mè fleuje. 4 stomme d's en drie ø's :-) Værs'go!

Veel Deense families hadden/hebben een grote diepvries, met daarin bergen ingevroren fruit van de afgelopen zomer. Het voorjaar is dé tijd om het op te maken (alhoewel je hier tegenwoordig volop diepgevroren fruit in de supermarkten kunt kopen).





Rødgrød med Fløde.

500 gram vruchten zoals: aardbeien, aalbessen, zwarte bessen, frambozen, bramen....
1 dl. water
150 gr. suiker (of iets meer als het fruit wat zuur is)
1 flinke eetlepel aardappelmeel (evt. maizena) En eventueel een handjevol verse frambozen voor de sier.

Fruit en water koken tot het moes is. Sommige mensen zeven hun moes - kwestie van smaak. Suiker erbij en even proeven.
Intussen een papje maken van wat water met het aardappelmeel, de pan van de warmtebron verwijderen en het papje eronderdoor roeren. 
Afkoelen! En serveren met melk of (niet geklopte slag)room.


Velbekomme!
Dat het U mag bekomen!

woensdag 3 april 2019

Warme melk met honing of iets anders..


Warme melk met honing hielp gewoon goed om mijn zere keel te bestrijden.
Doe hierbij wat Pinex tabletten (paracetamol), smoothies vol met vruchten en groentesappen en ik ben weer bijna de oude!

Ik was zelfs gaan zingen gisteren. Ik hield me bedeesd op de achtergrond, maar ik kreeg er nieuwe energie van.

De chef zette een nieuwe kruiwagen op wielen...


...en startte het gras-robotje, dat weer gedwee ons gras maaide!

De tuin is weer netjes (met hulp van de tuinman).
Laat de lente/zomer maar komen!

We waagden ons in IKEA; dronken koffie en kochten een gordijn voor de opgeknapte werkkamer (en een paar kopjes...en een gordijnroe...en een ander dun gordijntje....en van die haken om de roe op te hangen...en..) en zetten weer een aantal huisnummers op de brievenbussen van de woningen in een groot bouwproject in Odense (de rekening die naar de architect gaat bestaat hoofdzakelijk uit transportkosten) maar de zon scheen en we deden even wat anders.


Suzana kwam vanavond langs met een uitnodiging voor de bruiloft van haar dochter en we dronken gezellig thee - met een boterham erbij. Ze moet tenslotte nog terug naar Sjælland vanavond.




maandag 1 april 2019

Uhyggelig, Unheimlich, Griezelig.

Uhyggelig en Unheimlich verwoorden het het best, want Griezelig was het niet echt. Het was er donker zoals het in het stenen tijdperk tot de middeleeuwen was. Dat donkere vond Carl maar niks. En al die oude vertellingen en uitbeeldingen over mensenoffers, hemel en hel deden hem griezelen. Achgerrem...had hij toch ietsje ouder moeten zijn. Carl en ik bezochten gisteren het Moesgaard Museum in Aarhus. 



Dan doen we het gewoon over een paar jaartjes nog een keer!



Als pleister op de wonde reed ik naar de Himmelbjerg, het hoogste stukje Denemarken (147 meter; nou, nou!), waar hij even lekker kon rennen.