Over dingen en doetjes in Denemarken.

maandag 31 december 2018

Kransekagetop

Op de valreep van het oude jaar een echte Deense lekkernij, die bij vrijwel alle feestelijke gebeurtenissen geserveerd wordt. 
Je kunt het rond oud en nieuw hier overal kopen, maar veel mensen maken het zelf. Het is niet moeilijk, maar wel een precisie-werkje en je moet echt opletten bij het bakken. Niet te lang, niet te kort...


Hier volgt een recept voor 20 personen (je kunt het gemakkelijk minderen, in tweeën of in vieren delen. Dan maak je geen ringen maar korte staafjes).

Het "deeg" - de massa :
* 750 gram echte marsepein - op kamertemperatuur.
* 225 gram witte poedersuiker
* 60 gram eiwitten

Voor het glazuur:
* 75 gram gezeefde poedersuiker
* ca. 30 gram eiwit.

Kransekagemasse: Roer marsepein en poedersuiker samen (met je handen of in een menger). Voeg de eiwitten een voor een toe en roer tot de massa egaal is. Doe de massa in een plastic zak, sluit die af en leg hem een nachtje in de koelkast. 

Weeg de koude massa en verdeel het in stukken van 300 gram. Rol deze stukken uit tot een worst op vingerdikte en 80 cm lang.  Druk alle repen lichtjes met je vinger aan de kant die naar jezelf gekeerd is, zodat er een driehoek wordt gevormd. 

Maak alle repen los met een paletmes.
Meten en afsnijden: een stuk van precies 8 cm, dan een van 10, 12, 14 enz. tot de hele massa gebruikt is. Als laatste maak je de kogel voor de top.
Vorm nu ringen van elk stuk en leg die met afstand op een bakplaat, bekleedt met bakpapier. Druk alle ringen een klein beetje plat bv  met een kleine platte deksel, zodat alle ringen even hoog zijn. 

Bak de ringen in de oven bij 190 graden tot ze licht goudkleurig zijn, ca. 8 - 10 minuten (afhankelijk van oven).
Neem de bakplaat uit de oven en laat ze daarop helemaal afkoelen tot ze op kamertemperatuur zijn. 

Glazuur om te decoreren - te spuiten! Doe de gezeefde poedersuiker in een kom met een beetje eiwit en roer met de mixer  Voeg langzaam meer eiwit toe en roe tot het glazuur krijtwit en luchtig is. Het glazuur is klaar als het niet meer samenloopt als je stopt met roeren.

Doe het glazuur in een spuitzak (of een plastic zak waar je een klein driehoekje onderin afknipt - of maak een tuut van bakpapier).
Kies een (platte) schaal voor het opmaken van de "toren" en zet de grootste ring op de schaal. Dan spuit je de karakteristieke tongen op de ring. Secuur werkje, dat kan best wat tijd kosten. Dan komt de volgende ring op de eerste, weer decoreren met glazuur en ga zo door tot alle ringen op elkaar staan. Sluit af met de kogel op de top.

Je kunt de toren versieren met serpentines, vlaggetjes enz. 

Voor degenen die geen tijd hebben of die het wat minder moeilijk willen maken:


Zo kan het ook ;-)

Godt Nytår !



zondag 30 december 2018

Is het donker in Groenland?

Een van onze koorleden zit zes weken in Groenland. Samen met haar vriendin die een paar weken werkt als aflosser in een ziekenhuisje met dertien bedden.
Ze zit ergens aan de oostkust in een heel klein plaatsje ver van de bewoonde wereld. Midden in de winter. De polair-winter. In november verdween de zon onder de horizon en over veertien dagen komt ie pas weer even naar boven piepen.
Dan zou je toch denken dat het pikkedonker is, maar dat is niet waar. De sneeuw zorgt voor licht.
Ik leende een foto die Dagny doorstuurde (gevraagd hoor) en kijk zelf maar:


Nog iets meer over Groenland. Het is nog steeds een deel van het Deense rijk, wel met een zelfstandige regering. Zo af en toe popt het op dat ze geheel zelfstandig willen zijn, maar de overgemaakte kronen liggen echter warm in de staatskas. Er wonen veel mensen uit Groenland in Denemarken. Vaak zijn ze na hun studie blijven hangen. Veel Denen zijn ook in Groenland geweest. De meeste Groenlanders spreken naast hun eigen taal ook vloeiend Deens. 

Heb je trouwens gelezen dat men in het noordwesten van Groenland een enorme krater heeft ontdekt? 
31 kilometer breed, gewicht 23 miljoen ton en met een kracht die 47 keer zo groot was als de atoombom op Hiroshima.
Waarschijnlijk is de ijzermeteoriet 12000 jaar geleden neergestort, aan het einde van de laatste ijstijd.
Dit heeft grote invloed gehad op het klimaat.



Groenland is erg interessant (geworden). De Russen en Amerikanen willen ook graag aanspraak maken op het land. 
Het ijs smelt; sneller dan men dacht.
Er komen veel "dingen" tevoorschijn onder het ijs. Misschien wordt Groenland ook weer groener; dat was het ooit...

Of het koud is?
Dagny schrijft dat het 17 graden vriest overdag, maar als het niet waait is het best uit te houden.

Ik zou er graag eens naar toe gaan.

donderdag 27 december 2018

And so it was Christmas....

..and what have you done...?

Well:
Lillejuleaften - de avond voor kerstavond - waren wij in Odense om wat cadeautjes af te geven. 


Kerstavond gevierd met z'n negenen. Lekker eten, cadeautjes, gezelligheid. We haalden de nachtmis net op tijd en zaten vredig tussen de Vietnamezen, mensen uit de Filipijnen en Thailand, Polen, Ieren, Italianen en Denen. Vrede op aarde aan alle volkeren!


Eerste kerstdag maakten we heerlijke bitterballen van de overgebleven eend en tweede kerstdag aten we die op, met zoon en familie. Ik had ook een pan "oma-soep". Zo heette de soep van mijn oma's, van mijn moeder en tja, nou ook de mijne. 

Ook op eerste kerstdag varen de vrachtschepen.
Vandaag reden we naar Flensburg omdat de chef nieuwe broeken wilde moest. De uitverkoop is zo zoetjes al begonnen en dan moet je er snel bij zijn! Ikzelf vond eindelijk simpele zwarte schoenen met een hakje. Sinds de operatie van mijn voet is schoenen kopen best wel moeilijk; vooral die met een hakje. Bij Karstadt in Flensborg zag ik ze staan en ze pasten - zonder pijn! Gabor, voor de helft van de prijs.

Morgen heeft de chef even wat werk te verrichten maar verder is het - vakantie - vrij - somber weer - lekker binnenblijven - lezen- breien (ik kreeg een leuk patroontje van m'n zus) misschien de kastdeuren boven afwerken en eindelijk een collage afmaken. 





maandag 24 december 2018

Zo vieren wij kerstavond in Denemarken.


De tafel is gedekt voor het kerstdiner vanavond.
We blijven met z'n negenen.
Ik vind het heerlijk; de chef zucht dat het gelukkig bijna voorbij is.
De eenden staan in de oven.
De saus (het belangrijkste voor de gourmetten onder ons) is in de maak. De karamel voor de bruine aardappeltjes staat klaar.
Nog een paar telefoontjes, mails en sms'en met wensen voor een blijde Kerst.

De pakjes liggen onder de boom en we wachten op de "Jule"gasten.

Eerst een welkomstdrankje; dan eten - smullen; op het laatst de risalamande (klinkt Frans maar is zo Deens als het maar kan). Degene die de noot vindt krijgt een cadeautje.
Opruimen en hand in hand rond de kerstboom liedjes zingen totdat: de pakjes mogen worden geopend.

Misschien gaan de eega en ik nog naar de nachtmis...

Glædelig Jul!




vrijdag 21 december 2018

De kortste dag.


Zo, de kortste dag is ook (bijna) weer voorbij.
Nog geeneens zeven uurtjes "daglicht", maar
Vat moed mensen!
Morgen is er weer 3 minuten meer licht.

We hebben intussen onze nieuwe auto en een ding staat vast: de ruitenwissers doen het!
Het regent en regent en regent en als het niet regent dan hangen er donkere wolken of het is miezerig.

Dan maar naar de film.
A star is born.
Met Lada Gaga in de hoofdrol en ik moet zeggen dat ze heel goed doet!



donderdag 20 december 2018

Het wordt tijd

Het wordt tijd om de cadeautjes in te pakken! 
20 december alweer!

Het meeste werk in de zaak kan blijven liggen tot in het nieuwe jaar. Het order-boek is gevuld voor de eerste drie weken van januari.
Maar de laatste december dagen kunnen we het wat rustig aan doen.

Het is donkerder dan donker. 
Zware wolken stelen het laatste beetje licht. 
Binnen is het warm en gezellig met de lichtjes aan.

Ik doe het vandaag even met wat foto's:

Afgelopen zondag zongen we in het kleine kerkje in Egeskov.
Samen met het mannenkoor Skjold, met wie we in het komende voorjaar een gezamenlijk concert geven.
Hier zie je het mannenkoor achterin; wij stonden vooraan en de kerk werd overvol!

De pakjes voor het pakkenspel liggen klaar op de piano. Lunakoor houdt haar Julefrokost.

De merels snoepen van de laatste appels in de boom.

Gisteren genoten wij van de Christmas Carols in het Concerthuis in Odense. Een voltallig symfonieorkest plus het Fynske kamerkoor zorgden voor een feestelijke stemming. Het waren dit keer vooral Zweedse composities (omdat er een Zweedse dirigent en bariton waren)

Morgenstemming in de stad.



dinsdag 18 december 2018

Morgenzang

Een van mijn vriendinnen is vandaag 25 jaar getrouwd. Op zo'n dag wordt het zilveren paar "uit bed gezongen".
Om half acht vanochtend stonden we klaar...in de duisternis.




En dan naar binnen allemaal, waar de tafels gedekt stonden!
En dan te bedenken dat ze het zaterdag nog eens vieren voor de familie. In het gemeenschapshuis.

Wil je overigens een leuk blog lezen van een mede "NederDeen", zie hier:


(PS, ik hou wel van de Deense Jul)




maandag 17 december 2018

Iets met tijd.

Caroline werkt momenteel in een kledingzaak. Deze decembermaand, waar het best druk kan zijn en de dagen lang.
Toch fijn dat ze haar vrije zaterdag met ons wilde doorbrengen.


Toen we in het openlucht museum waren en in de hoedenzaak uit "achtienhonderd en witkool" stamde hadden we het over modistes, band en knoopjes om je kleding te versieren en zo kwamen we terecht bij mijn oma van vaders kant. Die had namelijk een manufacturenzaak. Die zie je tegenwoordig niet meer. Ik vertelde wat er zoal verkocht werd. Naast garen, broeken-elastiek en knopen verkocht ze ook gestikte dekens, wollen truien, beddengoed en theedoeken. En nog veel meer natuurlijk. Opa had een grote koffer achterop zijn Solex en bezocht de boerderijen in de verre omgeving. De mensen kwamen niet zo gemakkelijk naar de stad! 

Als kind mocht ik af en toe mee naar Den Bosch als Oma ging inkopen. Die gladde verkopers kwamen altijd met hetzelfde verhaal: "Oh, U hebt uw dochter bij". "Nee, dat is mijn kleindochter", zei Oma en straalde. Plotseling bedacht ik me dat het over mijn kleindochters tip-overgrootmoeder gaat! Die in het laatste jaar van de negentiende eeuw geboren werd. Zóóó lang geleden in haar ogen; in mijn herinnering slechts een paar jaar ...

Foto geleend van het internet. Maar het lijkt er een beetje op.
De kleinkinderen zijn nu op een leeftijd dat ze het heerlijk vinden om dingen over vroeger - van lang geleden te horen. Vooral de chef kan zo heerlijk vertellen over zijn jeugd en de streken die ze uithaalden. Dan hangen ze aan zijn lippen.
Over een kraai inpakken in klei en braden op een kampvuur, waarna je er een stuk van moest eten om bij de "bende" te horen. Over de politie die je achter je broek zak als je reed op een opgevoerde brommer, Over het vechten met de jongens uit de barakken", over de meesters op school die nog nooit hadden gehoord dat je kinderen geen oorvijgen mag geven....

De tijd.

Ik was zojuist even bij de boekhandel en daar zag ik dat de kindertijd van ónze kinderen ook al in boekvorm wordt uitgegeven. Een boek met verslagen en foto's hoe het was in de jaren 80..
Ook al weer geschiedenis.


PS. Volgens Caroline is de mode - en de kleuren uit die jaren weer helemaal "in".

zondag 16 december 2018

Jule-tour





Drie volwassenen en een kind. Het "kind" is Casper, die een hoofd boven ons uitsteekt. Maar in het openluchtmuseum "Den Gamle By" i Aarhus is iedereen onder de 18 een kind.
Wat was het weer een fijne dag met de twee oudste kleinkinderen. 





We dronken koffie met iets erbij in een café/restaurant dat zo uit de jaren vijftig kon stammen.



Het was druk, naar Deens begrip.




De kerstboom uit 1849.
Zo zag hij eruit toen Peter Faber zijn beroemde lied
"Højt fra træets grønne top" schreef.

Zo fijn dat ze nog steeds een dagje met ons willen optrekken.
Nu zijn "de kleintjes" groot aan het worden en dat vergt een traditie-uitbreiding.

Vandaag, de 16 december was het zingen met ons koor in de kerk van Egeskov. Samen met het mannenkoor "Skjold" uit Middelfart, met ie wij onze dirigent delen.
Wat klonkt dat goed - geweldig fijn om te doen!









donderdag 13 december 2018

13 December

Dertien december
Luciadag.
Vele jaren geleden overgewaaid uit Zweden. 
(Eigenlijk uit Napels in Italie)
Feest van het licht om de demonen te verjagen.
De Luciabruid voorop, met een lichtkrans om haar hoofd.

Nu bæres lyset frem, stolt på din krone          Het licht wordt gedragen, trots op jouw kroon
bæres i hus og hjem, sangen skal tone            Door heel het huis, zal het lied klinken  
her på Luciadag, hilses vort vennelag             Hier op de dag van Lucia, groeten wij onze vrienden
Sankta Lucia, Sankta Lucia                             Sancta Lucia, Sancta Lucia

Door de stad liep de optocht.
De groten voorop...

De kleinen achteraan..
Het was ook tijd voor warme gløgg.
(want het is echt winters koud)


Vroeger, vóór de invoering van de Juliaanse kalender was de 13. december de langste nacht. De donkerste dag; vandaar het licht.
Lucia is de beschermheilige van blinden en slechtzienden.

dinsdag 11 december 2018

Smaken verschillen.

Ik kocht een tube kaviaar die ik bij de ALDI zag liggen. De Zweden zijn er dol op. Ik had net zo'n tv programma gezien waar ze allemaal zaten te smullen van die tube-kaviaar. Nou, ik kan je vertellen dat wij het helemaal niet lekker vonden! De tube is meteen in de vuilnisbak terecht gekomen. Gelukkig was hij niet zo duur.

Gek hè, die smaken.
Zo zul je hier weinig zuurkool tegenkomen. Dat vinden de meeste Denen echt niet te pruimen terwijl het in Nederland en Duitsland een lekkernij is.

En dan die Engelse gewoonte om Marmite op je brood te smeren.. Dat stond ook in de schappen in New Zeeland, die zijn er gek op. Marmite is een restproduct van het bierbrouwen. Brrrr. 

Zo zullen er nog veel andere dingen zijn die een lekkernij in een land zijn maar in andere landen nachtmerries veroorzaken.

De ogen uit een geitenkop; haggis; borsjtj ; bonensoep.... no thanks.

zondag 9 december 2018

Een beetje X-mas.

Een avond met Kerstliedjes en Christmas Carols

Een cadeautje!

Het riool van de hele wijk wordt gerepareerd.

Een regendag op de markt.
Deze kransen worden op de graven op het kerkhof gelegd met kerstmis.
Dan denk ik aan ons moedertje....
De (kunst)kerstboom moest natuurlijk meteen uitgepakt en in elkaar gezet worden.
De lichtjes erin en tja, toen heb ik hem ook maar meteen opgetuigd
Zo vroeg heb ik hem nooit staan, maar de tijden veranderen.
(Best mooi maar ik mis de dennengeur een beetje)

vrijdag 7 december 2018

Muizenissen.


Muizen in de provisiekast (fadeburet heet dat hier). Ja, zo eentje heb ik in de werkplaats. Daar staat onze limonade, het bier, de wijn, wat extra meel en suiker, de zelfgemaakte jam en gelei, de ingemaakte groene tomaten en meer van dat spul. Er liggen twee pakjes marsepein en tot gisteren lag er ook chocolade in de schappen. Daar hebben de muizen aan gesnoept. Foei en ook onhygiënisch!! Eerst dacht ik dat de chef aan de chocola geweest was (hij is namelijk een snoepkont), maar ik zag al gauw dat er van alle repen gegeten was. De rest van onze voorraad zit in weckflessen , glas of plastic bakjes en daar kunnen de muizen niet bij. Die chocolade hadden we pas vorige week gekocht....

Gisteren plaatsten we een muizenval en ja hoor, meteen raak; een spitsmuis! Nu is de val  opnieuw gevuld met een lekkere pruim, want dat vinden muizen lekker. De chef heeft ook een muizenval in de groentekas gezet, want daar hebben de muizen aan de resterende  appels geknaagd. Ik zal maar vlug die appels verwerken, en muizen: jullie zoeken maar ander voedsel.

donderdag 6 december 2018

Zuinigheid

Zuinigheid met vlijt, bouwt huizen als kastelen
(en wie zich niet goed wast, krijgt luizen als kamelen).

Ik had een groot gat i m'n ene sok. Die gooide ik weg maar de andere ging in de wasmand. "waarom gooi je ze niet allebei weg?" vroeg de eega. Tja, ik heb nog twee andere paar zwarte sokken en als er daar een van kapot gaat... Je hoort het al. De zuinigheid zit er in! Ik vind het ook moeilijk om een auto die nog goed rijdt in te ruilen voor een andere. Maar de logiek zegt dat ie natuurlijk niet zo goed blijft rijden en als er weer een mankementje aan is dan geeft dat weer reparatiekosten. Mijn kast boven puilt uit met doosjes, papier, stofjes en patronen, terwijl ik helemaal niet veel naai. 

Nu heeft de chef een kunst-kerstboom gekocht!! Ik wist van niets.


kerstboom ;-)
In alle jaren dat we getrouwd zijn hebben we een "echte" gehad. Dat ruikt zo heerlijk in huis (de eerste week in ieder geval). Een kunstboom ruikt niet; maar als iedereen er eentje kocht werden er minder bomen gehakt. En die landbouwers dan? Die hun jaarlijkse winst zien verdwijnen? Is een kunstboom beter voor het milieu? Natuurlijk wel als ik hem jaar na jaar her-gebruik....Ik weet het ook niet meer. Maar de doos met boom is aangekomen....
Uit Nederland nota bene! 





woensdag 5 december 2018

Vijf December.

Vijf december.

Het is hier een gewone - "vroeg donker" - dag.

Zo af en toe dan mis ik dat gezellige Sinterklaasfeest, maar waarschijnlijk is dat meer een soort heimwee naar het kind dat ik was dat met volle teugen genoot van dat feest. De voorpret, de statige Sint Nicolaas, die ondeugende zwarte Pieten, de surprises thuis en in de klas en als klap op de vuurpijl de pakjesavond. 

Sinterklaas is allang niet meer als toen. Wij hadden als kinderen  vrij van school de zesde december, want voor de allerkleinste kwam Sint Nicolaas immers pas 's nachts de cadeautjes brengen.


Nu lees ik in de kranten dat er veel mensen protesteren. Discriminatie van de zwarten. Commercieel gedoe. Wat jammer toch....Kan het zijn dat de mensen in Nederland te weinig gedaan hebben om hun tradities in ere te houden? Dat men door de zogenaamde openheid naar andere culturen hun eigen waarden hebben geringschat? Ik weet het niet maar een volk heeft tradities nodig. Alle volkeren hebben een traditie nodig. Dat schept een band en dat schept herkenning, dat zorgt voor samenhang.

Tradities veranderen - gelukkig. De feesten worden een beetje anders. Er komen nieuwe dingen bij, de liedjes veranderen...maar de kern blijft hetzelfde.

Ik wens iedereen een prettig, warm en gezellig Sinterklaasfeest toe.

Vijf december, vijf december ja dat is een blijde dag
Dat arm en rijk en oud en jong weer vrolijk wezen mag
Vijf december, vijf december en het hele land viert feest
Want Sinterklaas is jarig en dan roepen wij het meest...enz.


maandag 3 december 2018

Tuut-tuut.

Ik kom nog even terug op het milieu al moet ik eerlijk bekennen dat dat in dit geval geen hoofdrol speelde.


We hebben onze goeie ouwe Kia C'eed verkocht en als alles goed is dan staat er de 20. december een Suzuki S-Cross  voor de deur.


De ouwe trouwe C'eed heeft er inmiddels bijna 300.000 kilometers opzitten en na een aantal nodige reparaties vonden we dat het tijd werd om een andere auto aan te schaffen. We gingen op "auto-jacht" want de chef past gewoonweg niet in alle auto's. Z'n lange lijf en pijnlijke rug melden "pas" bij een groot aantal modellen.

De C'eeds zijn aan de dure kant en de garage die ze verkoopt krijgt ons nooit meer als klant. Citroën viel af, evenals Peugeot, Toyota, Volkswagen en een paar andere. Sommigen waren gewoonweg te klein of ze waren veel te duur.

In een Suzuki S-Cross kan de chef gemakkelijk instappen en goed zitten. De auto is hoger, wat fijn is voor kleine mij. Hij rijdt op benzine - wat beter is voor het milieu (een elektrische auto is misschien nog beter, maar we vinden allebei dat die nog teveel in de kinderschoenen staan).

Een klein probleem met autootje wisselen is dat de Kia de 10. december wordt afgehaald en de Suzuki pas de 20. klaar staat.
Ach, daar vinden we wel een oplossing voor. 

zondag 2 december 2018

Tegenstrijdig.


Tja, ik kan wel tekeer gaan tegen de politici die de klimaatveranderingen misschien niet zo serieus nemen als de jongeren waar ik over schreef, maar ben ik eigenlijk zelf een haartje beter?

Okay, wij scheiden al ons vuil en afval. Ik probeer zoveel mogelijk milieu bewust te kopen en als het weer meewerkt dan ga ik met de fiets. En als het weer niet meewerkt? Tja, dan staat er een auto net voor de deur en ben ik een slappeling. We kopen geslachte eenden op een boerderij diep in het zeer donkere zuiden van Jutland, maar het is wel een pokkeneind rijden, dus dat is weer 0 - 0! En we zijn pas terug van een enorm lange vliegreis met een jumbo-jet, wat dus helemaal niet goed voor het milieu is! 

Onze houtkachel is intussen vervangen door een pellets kachel die bijna CO2 neutraal is, maar die pellets worden dan weer met de auto gehaald. 
Ik gebruik bijna nooit de droogtrommel, maar heb daarom wel meer strijkgoed wat ook elektriciteit kost. Zucht! Je kunt de tijd niet terugdraaien. 
Misschien kunnen we toch wat leren van New Zeeland waar hergebruik veel meer "in" is!

Rustig maar; ik heb nog drie dozen meer in de gangkast!

Over hergebruik: Onze kerstversiering wordt nooit vernieuwd maar komt jaar na jaar weer tevoorschijn. Nou ja, af en toe komt er een balletje bij, maar over het algemeen zijn de meeste dingen voorhistorisch. Behalve de kerstverlichting buiten: dat is nu "led-verlichting".

Van buiten zie je niks geen scheur :-)



zaterdag 1 december 2018

De eerste december.


Het is weer aftellen!

Wij - het Lunakoor - zongen vandaag in de bibliotheek. Op drie verdiepingen en in de trappengang.
Da's best pittig zoveel uur. Van tien tot één!