"Så længe som kartofler, overhoved har en skræl, skal der nogen til at skrælle dem, for de kan jo ikke selv..."
Zo lang de aardappels nog een schil hebben, moet iemand ze schillen, want ze kunnen het niet zelf...
Dat zongen we als op op kamp waren. Weer zo'n liedje dat iedereen kent. Op het kamp was geen aardappelschil-aparaat destijds en aardappelen met schil eten....vergeet het maar.
Dus zaten we elke dag met een man of acht een uurtje aardappels te schillen.
Veld na veld vol met aardappels langs de weg. De planten bloeien, dus er kan zo dadelijk gerooid worden.
Als kind hielpen we opa in de herfstvakantie met het rooien van de piepers uit zijn grote tuin achter het huis. Ook hier heette de herfstvakantie vroeger kartoffelferie, aardappelvakantie.
Nu hebben machines het werk overgenomen.
Na de opstand in Hongarije in 1956 kwamen er veel Hongaren naar Lolland in Denemarken om aardappelen te rooien. De meesten bleven in het land en verspreiden zich. Er zijn nog steeds veel mensen hier met Hongaarse achternamen.
Nee, inderdaad, over de geschiedenis van Denemarken en de andere Scandinavische landen is weinig bekend in Nederland. Het enige dat ik leerde op school (in de jaren 60) was dat Denemarken een vlak land was dat bevolkt werd door boeren en vissers. Door diverse tv series en films over vooral de vikingen is er heel wat veranderd. Plotsklaps werden ze "in". Nu waren vikingen niet allemaal van die brute vechtersbazen als de films je laten denken, maar feitelijk een heel geciviliseerd én geëmancipeerd volk.
Geschiedenis wordt altijd weer uitgebreid.
De moderne techniek heeft het nu mogelijk gemaakt om te zien wie de runen in de beroemde Runestenen bij "Kongernes" Jelling heeft gemaakt.
Dat was namelijk Ravnunge Tue (Tue uit het geslacht Ravn)
"Ravnunge Tue hakt deze runen in opdracht van mijn koningin Thyra" staat er op de bronzen plaat.
Koningin Thyra (Thyra Dannebod werd ze later genoemd in de oorlog van 1864), de vrouw van Gorm de Oude en de moeder van Harald Blåtand. Het was haar verdienste dat ze allebei op de troon belandden. (PS, de Y spreek je uit als U in het Deens)
Het oudste koningspaar van het, destijds grote, rijk. Thyra stierf in het jaar 950 en de hoogste grafheuvel werd voor haar gemaakt.
Voor zover bekend gaf Thyra de opdracht voor vier runestenen, de grote en de kleine Jellingsteen, eentje die in Læborg staat en de vierde steen in Bække, allemaal in Zuid Jutland. Omdat een runesteen een machtsymbool is wijst alles erop dat ze een enorme invloed had. Zeer waarschijnlijk was het Thyra die een groot grondbezit én de centen had. Deze macht bracht ze mee in haar huwelijk met Gorm den Gamle.
Niet alleen in Denemarken maar ook in Zweden staan meerdere runestenen. Harald Blåtand verenigde destijds Zweden en Denemarken. Maar de grootste steen is toch die in Jelling staat. Veel vikingen beheersten de kunst van het lezen van runen. Ook daarop wijst de geschiedenis ons. De vikingvrouwen stonden op gelijke voet met de mannen; toen al ;))
Harald Blåtand bekeerde de Denen tot het Christendom. Wedden dat het toen bergaf ging met de emancipatie ;-(). Die achterstand hebben we eindelijk bijna ingehaald.
Het leek wel alsof we in de jaren zeventig beland waren wat eten betrof.
Een feestje ter ere van een jongeman die 18 werd en zijn zusje dat afgelopen zomer slaagde voor het gymnasium. Een familiefeestje met een man of 18 en natuurlijk is er dan weer volop eten en drinken.
Een feestelijk gedekte tafel en voor iedereen een potje appelmarmelade om mee naar huis te nemen. Gastvrij! Dat is Helle!
Vooraf een garanalencocktail à la jaren zeventig. Hoge glazen, fijngesneden slablaadjes, een berg garnalen en een tomaatje en citroenschijfje er bovenop.
Pauze om de benen te strekken.
Een warm buffet dat bestond uit twee soorten aardappelgerechten, een salade van broccoli en tomaten en twee schalen met rosa rundvlees en gebraden varkensvlees.
Pauze om rond te wandelen en een praatje te maken met degene die aan de andere kant van de lange tafel zaten
Tot slot: fruitsalade met rauwe crème. Fruitsalade; een lekker goed en ouderwets idee. De råcrème kwam uit een pakje, waarvoor schoonmoeder (83) haar neus ophaalde. Dat moet je zelf maken kind. Veel lekkerder. Ze heeft wel gelijk. Het is gemakkelijk te maken en daarom hier het recept.
Snij het vanillestokje open en schraap de korrels eruit; vermeng die met de suiker (je kunt ook een zakje vanillesuiker gebruiken). Klop de eierdooiers en de suiker tot een luchtige creme. Klop de slagroom (niet al te stijf) en roer voorzichtig de eiermassa hierdoor (niet kloppen).
Der er et yndigt land (er ligt een lieflijk land) is de eerste regel van het Deense volkslied. Lieflijk, "hyggelig", gezellig; al die mooie woorden voor dit kleine landje. Tja, als een groot land alles verliest dan moet je anders gaan denken.
Want ooit was Denemarken een groot land.
Van 1397 tot 1523 bestond de Kalmar-unie. Een unie tussen de koninkrijken Denemarken, Noorwegen en Zweden. Daaronder hoorden ook Finland, IJsland, Groenland, de Farøerne, de Orkney- en de Shetlandseilanden.
De architect van de unie was koningin Margrethe de eerste. Ze was koningin van Denemarken, Noorwegen en Zweden (Finland hoorde bij Zweden).
De Kalmar-unie begon in 1448 uit elkaar te vallen omdat de Zweedse landheren en grootgrond bezitters ontevreden waren over de positie van Zweden. Dat mondde uit in een heleboel veldslagen wat er uiteindelijk toe leidde dat Zweden zich in 1553 zelfstandig verklaarde en de rebelse landheer Gustav Vasa tot koning koos. Noorwegen en Denemarken bleven tot 1814 samen in een unie.
(Daarom vieren Zweden en Noorwegen "nationaal-dagen", de verjaardagen van hun land. Dat doet Denemarken niet, want ondanks alles heeft het nooit aan een ander land toegehoord. Nederland ook niet, maar België wel).
In 1643 besloot het Zweedse parlement om Denemarken aan te vallen omdat ze de Deense provincies in Zuid-Zweden wilden veroveren en zodoende de macht over de Oostzee te krijgen. De "Hollanders" steunden Zweden, want dan zou de Oostzee niet langer een binnenwater zijn en de scheepsvaart zou geen tol meer hoeven te betalen! Oorlog weer verloren! In 1658 moest Denemarken de provincies Skåne, Halland en Blekinge afstaan aan de Zweden.
En ja, daar kwam Napoleon. Oef, Denemarken hield met de Fransen, de Zweden met Engeland. Foutje! Bij het ondertekenen van de vrede van Kiel werd Noorwegen in 1814 aan Zweden toegewezen.
Alweer een veldslag: de oorlog van 1864. Nu in het zuiden van het land. De Sleeswijkse oorlog, met Denemarken aan de ene kant en Oostenrijk/Pruisen aan de andere. Het nationalisme stak zijn kop op in heel Europa. Wie hoort bij wie - wie spreekt dezelfde taal- wie hebben dezelfde gewoontes en tradities. Deze oorlog eindigde in een totaal verlies voor Denemarken en de hertogdommen Sleeswijk, Holsteen en Lauenborg gingen naar het Duitse keizerrijk dat in 1871 onstaan was. Adios.
Nou ja, iets meer dan 100 jaar geleden stemde Noord Sleeswijk dat ze toch het liefste bij Denemarken wilden horen en nu loopt de grens tussen Aabenraa en Flensborg.
"Men moet een grens trekken, maar waar moet die liggen; ten zuiden voor Flensborg, bij Kiel of bij Aabenraa? Ongeacht waar hij loopt staat er veel op spel, want in onze harten weten we waar we bij horen". Dat zingt Sigurd.
En zo onstond er een klein landje, dat nergens groot in is. Maar we hebben HYGGE ;-) Daar zijn we het beste in! (je moet toch iets, nietwaar)
We hebben hem/haar al een paar dagen geobserveerd. De rat.
Het beest wandelde gemoedelijk de
tuin door en verdween onder de
buksbom.
We zetten rattenvallen; vier stuks.
De chef loerde op ze met de buks in aanslag.
Behalve wat vogelveren en een half opgegeten pruim vonden we niks.
Maar de rat bleef ons provoceren en wie wil er nu ratten hebben!!!
Ergo: de gemeentelijke rattenvanger werd gebeld.
Een paar uur later stond hij al op de stoep en zette deze rattenval op. Met een sensor die de rattenvanger bericht geeft als er een muis rat in de val loopt.
"Dat kan best lang duren", zei hij. "Er ligt overal gevallen fruit in de tuinen; de ratten hebben genoeg te eten".
We wachten maar af... hij/zij/ze zitten gelukkig buiten.
Ik noem het blog "the Rat Pack" omdat ik ineens moest denken aan de echte Rat Pack-band
Originally, the Rat Pack was a group of friends centered around the group's leader, Humphrey Bogart. The original members included Errol Flynn, Nat King Cole, Mickey Rooney, Jerry Lewis and Cesar Romero. In “Casablanca,” Humphrey Bogart wore platform shoes so he wouldn't have to look up to Ingrid Bergman.
Wij zagen ooit de Rat Pack musical in Londen. Daar speelden en zongen artiesten net als Frank Sinatra, Sammy Davis Junior en Dean Martin. Very good!
Ik fietste naar de Beach Bar aan het strand want er kwam een berichtje op FB dat het dak leeggemaakt werd. Er lag inderdaad van alles op; jassen, tassen, een stok, een fietspomp en deze fietshelmen.
Maar de mijne lag er niet meer; waarschijnlijk door een ander meegenomen omdat die van mij een van de betere was. Die had een lichtje aan de achterkant en een grote klep voor. Ik heb intussen al lang een andere gekocht, maar gaf toch gehoor aan de oproep. Tja, "iemand" anders heeft hem waarschijnlijk harder nodig dan ik. Maar toch..;-(
Nog een paar foto's van ons "eindeloze strand". Het strandpad is 4 km lang, maar je kunt nog veel verder langs het strand lopen. Alleen zijn daar geen paden, wel wild kruipgewas en grote keien.
Stairway to haven? Nee, deze trap komt boven bij een groepje huizen uit. Privé staat er op het bordje aan de ketting.
We genoten van het mooie septemberweer.
Nu komen de wolken; de dagen zijn al merkbaar korter geworden.
De foto is van zaterdag, want zondag reden we naar Odense om eindelijk zoonlief en familie weer te zien.
De hele donderdag brandde er een kaarsje voor Torben. Een goede vriend van de chef die die dag een levertransplantatie kreeg. Tot nu toe is het gelukkig goed met hem. De operatie duurde 8,5 uur! en gisteren moest hij al zijn bed uit om even te wandelen door de gangen van het Rigshospital (Riget - in de volksmond) in Kopenhagen.
Het kaarsje maakte dat we de hele dag aan hem dachten, want een levertransplantatie is een enorme ingreep. Ook de gedachte dat een ander iemand daarvoor het leven liet laat een mens even stilstaan.
We hopen dat hij straks weer mag genieten van de natuur die hem zo dierbaar is. De akkers zijn geploegd; het koren is binnen, het winterzaad gezaaid.
De lucht is nog steeds stralend blauw.
Elk jaargetijde heeft haar eigen liederen hier in DK. Een daarvan is "Det lysner over agersland" , geschreven door Ludvig Holstein in 1915. Voor de liefhebbers!
De eerste vier dagen van de week vlogen voorbij. Vol met activiteiten; zo vol dat ik er best moe van ben. De auto moest weg gebracht (en gehaald) worden voor haar jaarlijkse beurt; de gymnastiek begon weer en Ulla kwam met mij mee naar huis voor een gezellige lunch. 's Avonds uit met twee oud collegae. Dinsdag was er werk aan de winkel in de zaak en ik ploegde me door de intervaltræning. Toen kwam de breiclub hier, Ik ging met een franse slag door het huis en later had ik een afspraak in de stad. Casper, onze oudste kleinzoon was jarig. Hij viert het zaterdag maar we gingen hem toch even feliciteren op de dag zelf. 21 jaar! Een heerlijke knul!
Tussendoor was er computerwerk, de chef kreeg het op z'n heupen en we deden tuinwerk-pfft, au m'n rug, en ik fietste naar het koor voor een paar uurtjes zingen. Er waren een paar wassen, cadeautjes die gehaald moesten worden en de gewone boodschappen.
Nu plof ik dadelijk in m'n stoel met een boek. Welverdiend vind ik zelf.
Een taal is levend en een taal veranderd. En als je net als ik in het buitenland woont dan is dat niet zo gemakkelijk te volgen.
Ik vind het bijvoorbeeld maar raar dat voltooid deelwoorden weggegooid worden.
Zie hiernaast: "Dat moet gezegd". Dat klinkt me zonder "geworden" maar vreemd in de oren.
Die drie laatste zinnen; dat zou ik dus ook niet zo zeggen....
Zo zijn er hoogst waarschijnlijk veel woorden en begrippen die me ontgaan of waarvan ik nog nooit gehoord heb. Het kan niet anders na 48 jaar Deens gesproken, gelezen en geschreven te hebben.
Ik "verdeens" af en toe woorden; m'n spelling is soms om te huilen, maar zolang we elkaar maar verstaan.....
Paëlla, pannekoeken, Pad Thai. Burgers, Bowl, fries (alles in de frituurpan), vis of iets Vietnamees? Er was van alles te eten bij het jaarlijkse Streetfood festival. Alles omlijst met muziek en heerlijk weer.
We schoven onze lasagne de koelkast in en gingen vrijdagavond streetfood eten. We kwamen Sandra en Per tegen en aten na afloop nog een lekker ijsje samen. Gezellig.
Je maakt het niet vaak mee dat je tot 's avonds laat buiten kunt zitten in DK. Maar afgelopen week ging het prima. Gisteren had ik een afspraak met Suzana en zaten we om kwart voor tien nog buiten op een terrasje.
Ook de druiven hebben geprofiteerd van het warme weer en werden eindelijk zoet. Ik knipte ze vrijdag en maakte er druivensap van.
Het strand werd druk bezocht door zonaanbidders, wandelaars, fietsers en zwemmers.
Klimaatcrisis of niet. Ik geniet van dit zonnige september-cadeautje.
PS: Ik heb me toch veel gelezen deze zomer....dit zijn er een paar van; de andere liggen in de boekenkast of ik las ze op mijn tablet. Inderdaad, nogal wat "crimi's ";-)
Weer je nog dat ik schreef dat mijn fietshelm gejat was? Nu bleek het geen geval van diefstal te zijn maar de helm was op het dak van de kiosk gegooid door een badgast. Dat ondervond ik omdat meerdere mensen klaagden over het verdwijnen van fietshelmen en meer op het strand bij de beach bar. Een slimmerik had gezien dat er van alles op dat dak lag.
Tja, "hij is minder begaafd en vindt het leuk om dingen op het dak te gooien. Hij kan er niks aan doen..."
Ahummmm. minder begaafde mensen hebben toch ook niet het recht om spullen van een ander weg te gooien? Maar hoe verklaar je dat??
Ik kocht een andere helm, want hoe moet ik in vredesnaam dat dak op ;-)..
En dan is er hier ook nog een vernieler aan de gang. Gisteren maakte hij een van de pavillons in het speelpark met de grond gelijk door er met een gestolen auto dwars doorheen te rijden. De auto werd later 10 kilometer verderop gevonden; zwaar beschadigd natuurlijk. De dader is een 28 jarige man uit een van de buurtgemeenten. Alsof dat niet genoeg was stak hij vandaag twee elektrische bussen in brand waarbij de bussen die ernaast stonden ook uitbrandden en stook ook nog een paar auto's en een binnenspeeltuin aan. Hij was straal bezopen en zat vol met narco.
Hij werd vanmiddag voorgeleid.......eerst losgelaten, maar omdat de politie met meerdere bewijzen kwam toch maar in voorarrest gezet tot de 5 oktober.
"Septembers himmel er så blå"; de luchten in september zijn zo blauw klinkt het alom bekende lied en het is weer zomers geworden in DK.
Carl kwam gisteren en bracht zijn moeder mee en zo werd het laatste stukje heg gesnoeid. Nu de struiken nog....
Dat komt wel; we beginnen eindelijk weer energie te krijgen.
Tja, eigenlijk is er maar weinig om over te schrijven. Als je ziek bent leef je zo'n beetje in een limbo. Maar hoera! ik ben er weer uitgeklommen!
Volgende week maar weer eens naar de gym en misschien naar de intervalwandeling.
Ik ging wel naar het koor vorige week en bromde wat mee op de achtergrond. Leuk om iedereen weer te zien. Van zingen word je blij (al kwam er van het zingen niet zoveel terecht).
Er was ook werk aan de winkel. Een grote order gaat zo dadelijk de deur uit. Gisteren stond ik flink wat uren achter de snijmachine en dat gaf een pijnlijke rug. Vandaag sneed ik de rest en het was zoals ik dacht: op blote voeten gaat het staan veel beter!
Langzaam, heel langzaam krabbelen we weer overeind. Deze omikron/corona variant :(( oei, wat is die heftig geweest. Mijn lijf en leden doen nog allemaal pijn, mijn reuk is minimaal en niks smaakt! De chef is al langer ziek, maar begint gelukkig ook meer en meer te herstellen. Ik hoop dat we nu antistoffen hebben aangemaakt, want ik heb al m'n vertrouwen in de vaccines verloren. Het is lang geleden dat ik zo vreselijk ziek geweest ben. Nu is Caroline ook ziek; besmet door mij.
Afgelopen zondag was het onze trouwdag. 48 jaar, t'is nie niks nie. We hadden gepland om ergens lekker te gaan eten, wat we dus uitstelden. En nog steeds uitstellen, want eetlust...ho maar!
We fietsten gisteren toch even naar het centrum. Dronning Margrethe was op bezoek. Het laatste bezoek van haar zomertocht dit jaar met het koningsschip, "de Dannebro".
Ze had geen mooiere dag kunnen uitkiezen dan deze zomerse dag. Heel de stad liep uit.
De garderhuzaren waren erbij met al hun prachtige paarden. De koets was ook al eerder aangekomen en het schip blonk in de zomerzon.
Het schip is al een vrij oud beestje; 91 jaar. De grootvader van koninging Margrethe begon met het bezoeken in het land per schip, koning Frederik de negende nam het roer over en daarna heeft Margrethe alle uithoeken van het rijk per schip bezocht. Ook de Farøerne en Groenland.
.jpg)
